آسيب شناسي آموزش روابط عمومي در ايران

آسيب شناسي آموزش روابط عمومي در ايران

احمد يحيايي ايله اي (دكتراي ارتباطات)

آسيب شناسي روابط عمومي ايران چند واقعيت را براي ما روشن مي كند:

• اول اينكه تعريف غيركارشناسي ساختار روابط عمومي و تركيب آن با ديگر واحدهاي سازماني، روابط عمومي را از ماهيت و مسير اصلي منحرف كرده است.
• دوم اينكه بخش قابل توجهي از مديران و كاركنان روابط عمومي ها (بخصوص مديران) تخصص روابط عمومي ندارند و همچنين آموزشهاي بدو خدمت و ضمن خدمت را پيگيري نمي كنند.
• سوم اينكه رابطه دانشگاه و روابط عمومي سازمانها يا به طور كلي قطع است يا رشته اي ضعيف از چنين رابطه اي وجود داشته و ناكارآمد است.
• چهارم اينكه منابع كاربردي حوزه روابط عمومي كه عمدتا توسط مجريان روابط عمومي نگاشته شده است از حداقل پشتوانه، چارچوب ها و مبناهاي علمي برخوردار است.

حال اگر به تحليل بالا مراجعه كنيد با يك واقعيت روبرو مي شود كه تمامي اين مشكلات و آسيب ها ريشه در فقدان يك رويكرد علمي و آموزشي به روابط عمومي نهفته است. رويكرد علمي به روابط عمومي طي سالهاي گذشته در عمل با استقبالي جدي رويرو نشده است، هر چند توسعه كمي روابط عمومي در سازمانها و دانشگاههاي ايران قابل بحث و گفتگوست.

مديران روابط عمومي تخصص روابط عمومي و رشته هاي مشابه و مورد نياز شغل خود را ندارند و عموما تمايلي به آموختن نيازهاي آموزشي روابط عمومي به هر دليلي در آنها ديده نمي شود.

واقعيت اين است كه رويكرد علمي براي پيشرفت يك انتخاب نيست بلكه يك الزام است يعني بدون داشتن رويكرد علمي پيشرفت غيرممكن است و رشد و پيشرفت كشور، سازمانها و واحدهاي اداري وابستگي تام به داشتن رويكرد علمي و بكارگيري متخصصان در همه حوزه هاي كاري، مشاوره اي و آموزشي است.

گزينش هاي غير علمي براي جذب استاد در دانشگاهها در سالهاي اخير، كيفيت علمي را متوقف كرده است اين مهم را توليدات و تحقيقات علمي رشته روابط عمومي دانشگاهها اثبات مي كند.

روابط عمومي ها در سازمانهاي ايراني مهمترين فلسفه وجودي خود يعني مردمداري را فراموش كرده اند و به جاي شنيدن دستورات مديران سازمان را جايگزين شنيدن صداي مردم كرده اند و فعاليتهايي را برنامه ريزي و اجرا مي كنند كه مردم در آن نقشي بسيار كمرنگ دارند.

آموزشهاي روابط عمومي كه در سازمانها اجرا مي شود نيز با چالشهاي كاربردي همراه است و  مجموعه اي از مفاهيم تكراري را شامل مي شود.

به واسطه این مشکلات، شکاف نهادهاي علمی و سازمانهاي اجرايي و تجربی روابط عمومی طی دهه های اخیر در ایران بیشتر و بیشتر شده است و متاسفانه این بیماری فقط به بدنه اجرایی و عملی روابط عمومی صدمه نزده است بلکه به پیکره مراکز علمی و آموزشی نیز خسارات قابل توجهی وارد کرده است بطوری که نتایج این مراکز یعنی دانشجویان فارغ التحصیل، کارشناسانی است که دور از محیط اجرایی تنها با مفاهیمی کلی و عمومی آشنا شده و به تحصیل خود پایان می دهند.

از این روي که بازتعریف “آموزش روابط عمومی” در مراکز دانشگاهی و موسسات آموزشی ایران جزو الزامات توسعه روابط عمومی است. موضوعی که می تواندحداقل سه بعد اساسی از مشکلات فعلی آموزش روابط عمومی را هدف قرار دهد:

الف: بازتعریف کاربردهای عملی آموزش روابط عمومی

ب: بازتعریف کاربردهای نوین آموزش روابط عمومی

ج: بازتعریف کاربردهای تخصصی آموزش روابط عمومی

الف: بازتعریف کاربردهای عملی آموزش روابط عمومی

در این زمینه بایستی اساسا بر گزینش دانشجویان رشته های روابط عمومی تاکید کرد زیرا عمدتا در گزینش دانشجویان روابط عمومی، دارا بودن حداقل مهارتهای ارتباطی لحاظ نشده و حتی در دوره دانشگاهی نیز تکامل و توسعه این مهارت مورد توجه قرار نگرفته است.

آموزش تکنیکهای روابط عمومی از جمله تکنیکهای برگزاری نمایشگاه، بازدیدها، مذاکرات، گردهمایی، ارتباط با رسانه ها، تبلیغات محیطی و رسانه ای، ارتباطات مردمی، ارتباط با مشتریان، اطلاع رسانی و غیره بایستی در دوره های کاردانی و کارشناسی لحاظ گردد. به این معنا که تغییر و اصلاح کاربرد این تکنیکها از کاربردهاي تبلیغاتی (تبليغات سياسي و تبليغات تجاري) به کاربرد ارتباطی (اطلاع رسانی و پاسخگویی) مد نظر قرار گیرد.

ب: بازتعریف کاربردهای نوین آموزش روابط عمومی

بهره گیری از رسانه ها و ابزار های مدرن ارتباطی و اطلاع رسانی، بخصوص اینترنت در عرصه اطلاع رسانی سریع، دقیق، همه وقتی، همه جایی، کم هزینه و … بایستی در دانشگاهها و مراکز آموزشی بطور جدی در دروس و دوره ها بطور عملی رعایت گردد تا دانشجویان فارغ التحصیل با تسلط کافی بر مدرن ترین ابزارهای اطلاع رسانی وارد بازار کار شوند.

توجه به تحلیل مفاهیم، اخبار، نظرات و دیدگاههای وبلاگها و سایتها در عرصه کاری روابط عمومی و بهره گیری از شبکه های اجتماعی برای دریافت اطلاعات مخاطبان و توسعه گفتگوهای رضایت بخش و دوطرفه، بخشی از ضرورت های کار روابط عمومی است که بایستی آموزش آن در سطحی ممتاز در دانشگاهها مورد تاکید قرار گیرد.

ج: بازتعریف کاربردهای تخصصی آموزش روابط عمومی

یک واقعیت دیگر آموزشهای آکادمیک در 50 سال اخیر در ایران، تکرار مفاهیمی خاص و ثابت از کارکردها و کاربردهای روابط عمومی است که بایستی مورد بازنگری و بازتعریف قرار گیرد یعنی بایستی به برخی حوزه های نوین مشاغل که به شدت گسترش یافته است  با رویکرد تخصصی توجه شود و برای روابط عمومی تخصصی ساختار و ابزار لازم طراحی و تعریف شود و دانشگاهها برای راه اندازی رشته های جدید از جمله مدیریت روابط عمومی و روابط عمومی بین المللی در دوره های کاردانی و کارشناسی و کارشناسی ارشد تلاش کنند. برخی از مهمترین حوزه های تخصصی روابط عمومی عبارتند از:

ü       امور روابط عمومی تجاری

ü       امور روابط عمومی بانکی

ü       امور روابط عمومی بهداشتی و درمانی

ü       امور روابط عمومی مراکز آموزشی و دانشگاهی

ü       امور روابط عمومی صنعتی

ü       امور روابط عمومی ورزشی

ü       امور روابط عمومی و خدمات شهری

ü       امور روابط عمومی بین المللی (دیپلماتیک و سیاسی)

امید و آرزو داریم که شرایط توسعه علمی روابط عمومی که بدون شک بستر توسعه حرفه ای روابط عمومی را در پی خواهد داشت مهیا گردد و استادان و صاحب نظران عرصه روابط عمومی تمامی تلاش و کوشش خود را برای بهبود و تغییر شرایط فعلی به کار گیرند. انشاا…